Menopoz Sonrası (Postmenopoz) Jinekolojik Sorunlar Nelerdir?

Menopoz ve sonrası, hormonal değişimlerin hem fizyolojik hem de psikolojik etkiler yarattığı, kadın yaşamının en kritik zaman dilimlerinden biridir. Son adet tarihinden itibaren bir yıl ve daha uzun süreyi kapsayan postmenopoz (menopoz sonrası), östrojen ve progesteron üretiminin azalmasıyla doğurganlığın tamamen sona erdiği dönemi ifade eder. Bu süreçte sıcak basmaları, gece terlemeleri, vajinal kuruluk, idrar yolu sorunları, duygu durum dalgalanmaları, depresyon ve anksiyete riskinde artış, cinsel isteksizlik, kilo artışı ve metabolik değişiklikler gibi semptomlar ortaya çıkabilir.

Azalan östrojen seviyeleri, kemik yoğunluğunda azalmaya (osteoporoz) ve kardiyovasküler hastalık riskinin artmasına yol açabilir. Bununla birlikte, postmenopoz döneminde cilt elastikiyeti azalabilir; uyku sorunları ve bazı bilişsel değişiklikler de görülebilir. Sağlıklı bir postmenopoz dönemi için dengeli beslenme, düzenli egzersiz, kemik ve kalp sağlığının takibi, gerektiğinde hormon replasman tedavisi ve yaşam tarzı disiplinleri önerilir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Gülşah Dalgacı, menopoz sonrası (postmenopoz) dönemde görülen jinekolojik sorunları, semptomları ve tedavi yöntemlerini anlattı.

Postmenopoz (Menopoz Sonrası Dönem) Nedir?

Kadınlarda östrojen ve progesteron hormonlarının üretiminin azalmasıyla ortaya çıkan menopozun üçüncü evresi olan postmenopoz, son adet tarihinden itibaren 12 ayın tamamlanmasının ardından başlayan yaşam dönemini ifade eder. Bu süreçte üreme çağının sona ermesiyle birlikte; vajina, rahim, idrar yolları ve pelvik taban dokularının sağlığını koruyan temel bir hormon olan östrojen üretimi büyük ölçüde durur.

Dolayısıyla östrojen düzeylerindeki azalma; vajinal kuruluk, idrar yolu enfeksiyonlarına yatkınlık, idrar kaçırma ve pelvik organ sarkması gibi çeşitli jinekolojik ve üriner sorunlara yol açabilir. Bu sorunlar genellikle zamanla ilerleyerek kadının yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, postmenopozal dönemde düzenli jinekolojik kontroller ve yaşam tarzı düzenlemeleri büyük önem taşır.

Postmenopoz Belirtileri Nelerdir?

Doğal bir biyolojik süreç olan postmenopoz döneminde östrojen ve progesteron hormonlarının seviyesindeki düşüş, kadın vücudunda çeşitli fizyolojik ve duygusal değişikliklere yol açar. Bu değişiklikler, her kadında farklı şiddette görülse de genel olarak yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Postmenopozun başlıca belirtileri şunlardır:

Vajinal Kuruluk ve Cinsel Rahatsızlıklar: Azalan östrojen seviyeleri vajinal dokuların incelmesine, esnekliğini kaybetmesine ve nem oranının azalmasına sebep olur. Bu durum vajinal kuruluk, kaşıntı, yanma hissi ve cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni) şeklinde kendini gösterebilir.

Sıcak Basmaları ve Gece Terlemeleri: Menopozla birlikte başlayan sıcak basmaları postmenopoz sürecinde de devam edebilir. Aniden gelen yoğun sıcaklık hissi, yüzde kızarma ve terleme nöbetleriyle birlikte ortaya çıkabilir. Bu durum özellikle gece uykusunu bölerek yorgunluk ve huzursuzluk yaratabilir.

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Riski: Östrojenin kemik dokusu üzerindeki koruyucu etkisinin azalması, kemik yoğunluğunda azalmaya yol açar; bu da kırık riskini artırabilir. Düzenli kalsiyum ve D vitamini alımı, egzersiz ve doktor kontrolü bu riskin azaltılmasında önemlidir.

Uyku Bozuklukları: Hormonal dalgalanmalar ve gece terlemeleri, uykunun bölünmesine veya uykuya dalma güçlüğüne neden olabilir. Kalitesiz uyku; yorgunluk, dikkat dağınıklığı ve gün içinde enerji düşüklüğüyle sonuçlanabilir.

Ruh Hali Dalgalanmaları: Bu dönemde depresyon, anksiyete, sinirlilik ve motivasyon kaybı gibi ruhsal rahatsızlıklar görülebilir. Hormon değişiklikleri kadar uyku bozuklukları ve fiziksel rahatsızlıklar da duygusal dalgalanmaları tetikleyebilir.

Cilt, Saç ve Tırnak Değişiklikleri: Östrojen azaldığında ciltte kolajen üretimi düşer. Bu da cildin incelmesine, elastikiyet kaybına ve kuruluğa zemin hazırlar. Saç telleri zayıflayabilir, dökülme artabilir; tırnaklar da kolay kırılabilir hale gelebilir.

Metabolik Değişiklikler ve Kilo Artışı: Postmenopozda metabolizma yavaşlar, bu da özellikle karın ve bel çevresinde yağlanmaya yol açabilir. Kas kütlesinde azalma olurken, yağ oranı yükselir. Dengeli beslenme ve düzenli egzersiz bu dönemde vücut dengesini korumak açısından önem taşır.

İdrar Yolu Sorunları: Vajinal dokular gibi idrar yollarındaki dokular da östrojene duyarlıdır. Hormon azalması, idrar yolu enfeksiyonlarına yatkınlık, idrar kaçırma (inkontinans) veya sık idrara çıkma gibi sorunlara neden olabilir.

Menopoz Sonrası (Postmenopoz) Jinekolojik Sorunlar Nelerdir?

Postmenopoz dönemi, östrojen hormonunun belirgin şekilde azalmasıyla birlikte kadın üreme organlarının yapısında ve işlevinde önemli değişimlerin görüldüğü bir süreçtir. Bu dönemde genital ve üriner sistem üzerinde ortaya çıkan değişiklikler, hem fiziksel hem de cinsel yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Postmenopoz dönemi şu jinekolojik sorunlara neden olabilir:

Genitoüriner Sendrom (GSM) ve Vajinal Atrofi: Östrojen eksikliğinin en belirgin etkilerinden biri, vajina, vulva ve alt idrar yollarında meydana gelen yapısal ve işlevsel değişikliklerdir. Eskiden yalnızca “vajinal atrofi” olarak adlandırılan Genitoüriner Menopozal Sendrom (GSM), vajinal kuruluk, yanma ve kaşıntı, disparoni (ağrılı cinsel ilişki) ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Şu belirtilerle kendini gösterir:

• Vajinal dokular incelir, elastikiyetini kaybeder ve nem oranı azalır.
• Kuruluk ve doku hassasiyeti nedeniyle cinsel ilişki sırasında ağrı ve tahriş gelişebilir.
• Üretral dokuların incelmesi ve savunma mekanizmalarının zayıflaması enfeksiyon riskini artırabilir.

İdrar Kaçırma (Üriner İnkontinans) ve Pelvik Organ Sarkması: Postmenopozda östrojenin azalmasıyla birlikte pelvik taban kasları ve bağ dokular güçsüzleşir. Bu durum iki önemli jinekolojik probleme yol açabilir:

• Stres Tipi Üriner İnkontinans: Öksürme, hapşırma, gülme veya fiziksel efor sırasında idrar kaçırma.
• Pelvik Organ Sarkması (Prolapsus): Rahim, mesane veya rektumun vajinaya doğru sarkması sonucu vajinada dolgunluk, baskı hissi ve ağrı oluşabilir.

Postmenopozal Kanama: Menopoz sonrası dönemde görülen her türlü vajinal kanama —(lekelenme dahi olsa)— asla normal kabul edilmez ve mutlaka tıbbi değerlendirme gerektirir. Olası nedenler şöyle sıralanabilir:

• Vajinal Atrofi: Kuruluk ve hassasiyet nedeniyle dokuların tahriş olması.
• Endometriyal Hiperplazi: Rahim iç zarının hormonal etkilerle kalınlaşması.
• Endometriyal (Rahim) Kanseri: En ciddi ve mutlaka dışlanması gereken durumdur.
• Rahim İçi Polip veya Miyomlar: İyi huylu ancak kanamaya neden olabilen kitlelerdir.

Cinsel İşlev Bozuklukları: Vajinal kuruluk, ağrı, vücut imajında değişiklikler ve hormonal dengesizlikler, postmenopozal kadınlarda cinsel istekte azalma, orgazm güçlüğü ve tatmin eksikliğine neden olabilir.

Genital Bölge Cilt ve Mukoza Değişiklikleri: Östrojenin azalmasıyla birlikte vulva ve çevresindeki deri incelir, elastikiyetini kaybeder ve renk değişiklikleri oluşabilir. Bu durum, liken sklerozus gibi bazı dermatolojik hastalıkların da daha sık görülmesine zemin hazırlayabilir.

Postmenopozal Sorunların Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Postmenopozal dönemde gelişen jinekolojik sorunların tedavisi, şikâyetlerin türüne, ciddiyetine ve altta yatan nedene göre planlanır. Tedavi seçenekleri semptomları hafifletmeyi, yaşam kalitesini artırmayı ve uzun vadeli komplikasyonları önlemeyi hedefler.

Lokal Östrojen Tedavisi: Genitoüriner Menopozal Sendrom (GSM) belirtileri –(özellikle vajinal kuruluk, yanma, ağrı ve cinsel ilişki sırasında rahatsızlık)— için en başarılı tedavi seçeneğidir. Vajinal krem, tablet veya halka (ring) şeklinde düşük dozlu östrojen uygulamaları tercih edilir. Bu tedavi lokal etki gösterir ve genellikle sistemik (vücut geneline yayılan) östrojen tedavilerine kıyasla düşük risk taşır.

Vajinal Lazer Tedavisi: Vajinal atrofiye bağlı kuruluk, elastikiyet kaybı ve hafif idrar kaçırma sorunlarında, vajinal mukozanın yenilenmesini ve kolajen üretiminin artmasını hedefleyen non-invaziv (ameliyatsız) bir tedavi yöntemidir. Genellikle birkaç seanslık uygulamalarla doku kalitesi ve vajinal nem oranı iyileştirilebilir.

Pelvik Taban Egzersizleri (Kegel Egzersizleri): Pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik bu egzersizler, idrar kaçırma (stres tipi üriner inkontinans) ve hafif pelvik organ sarkması vakalarında etkili bir destek tedavisidir. Düzenli uygulandığında pelvik bölgedeki kas tonusunu artırır ve idrar kontrolünü kolaylaştırır.

Cerrahi Müdahale: İleri düzey pelvik organ sarkması durumlarında cerrahi onarım gerekebilir. Ayrıca endometriyal kalınlaşma (hiperplazi), rahim kanseri veya tekrarlayan anormal kanamalar gibi durumlarda da cerrahi tedavi uygulanır. Cerrahi yöntem, hastalığın türüne ve yaygınlığına göre jinekolojik onkoloji ya da rekonstrüktif cerrahi uzmanları tarafından planlanır.

Tedaviye Destekleyici Yaklaşımlar: Tıbbi tedavilerin yanı sıra, yaşam tarzı düzenlemeleri de postmenopozal dönemde büyük önem taşır. Bu dönemde benimsenmesi önerilen davranışlar şunlardır:

• Düzenli egzersiz yapmak (özellikle yürüyüş, yoga ve pilates),
• Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin beslenmek,
• Sigara ve alkol kullanımından kaçınmak,
• Stresi yönetmek,
• Yeterli ve kaliteli uyku alışkanlığı kazanmak.

Postmenopozal Sorunların Tedavisi Ücreti Ne Kadardır?

Postmenopozal sorunların tedavisi; öncelikle kanama gibi ciddi durumlar için gereken tanı testlerinin (biyopsi, histeroskopi), idrar kaçırma için ürodinamik testlerin, uygulanan tedavi yönteminin (ilaç, lokal östrojen, lazer tedavisi veya cerrahi müdahale) kapsamına göre büyük farklılıklar göstermektedir. 

Menopoz Sonrası (Postmenopoz) Tedavisi Hizmeti Sunduğumuz İller

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Gülşah Dalgacı, Adana başta olmak üzere; Mersin, Osmaniye, Hatay, Gaziantep, Kayseri, Şanlıurfa, Konya, Kahramanmaraş ve Niğde’den gelen hastalarına menopoz sonrası (postmenopoz) tedavisi hizmeti sunmaktadır.